Maandag 15 augustus

Op het moment dat ik (Jirre) dit bericht schrijf zit ik met een muziekje aan een strand, met een Fanta Cassis-flesje in een stoel al pootje badend in de zon toe te kijken hoe een groepje volwassen Afrikanen met zwemvest aan probeert te zwemmen.

De dag begint vandaag voor mij om 07:30, als ik wakker word van een vrouw die het stoepje voor mijn kamer aan het vegen is. Na nog een keer draaien in het overheerlijke, dikke, zachte bed word ik een half uur later nogmaals gewekt door mijn wekker.

Om 08:30 ontbijten we, met de gewoonlijke witte sneetjes brood en een dikke omelet. Na een goed ontbijt vertrekken we vandaag -uitgerust en gelukkig te voet- richting het meer. 15 minuutjes later arriveren we bij het meer, waar twee Expeditie Robinson-bootjes voor ons klaarliggen. We verdelen de groep, ik zit in de boot met wifi. Omdat de verbinding met de router in het pension heel goed is maar de verbinding van de router met het internet niet werkt, heeft Samuel zijn hotspot open gezet voor ons. En laat hij nou net met zijn gezin bij ons in de boot gaan. Terwijl we richting een van de grotere eilanden varen, horen we vanuit de andere boot Jeffry’s box de titelsong van de Titanic spelen en zien we Emma met Samira voor op de boeg staan. Net echt.

Even later arriveren we op de ‘aanlegplaats’ bij het eiland. We gaan aan wal en besluiten een eind naar boven te lopen. Na een stukje gelopen te hebben, gooit onze kapitein/gids een steen richting een grote struik. Wat volgt is een hoop herrie van rondvliegende vleermuizen. Een steile bergwandeling verder (op slippertjes, want dat we bergen gingen beklimmen was niet bekend bij vertrek die ochtend) komen we boven de boomgrens, bij een open stuk. Wat de top leek te zijn tijdens de klim, blijkt hier slechts een tussen(s)top. De echte top is nog eenzelfde stuk naar boven. Om wille van de tijd beginnen we na wat fotootjes geschoten te hebben weer aan de afdaling. Beneden aangekomen nemen we er nog een paar, en wachten we op de andere groep. Wij zijn namelijk via een ander weggetje afgedaald, dat sneller en makkelijker lopen is.

Eenmaal weer compleet lopen we naar de boot terug, om nog een stukje te varen. Na een mooie tocht tussen vele eilandjes door gaan we rond 12:30 weer aan wal. Hier staat voor ons een compleet terras klaar, en al gauw worden de bekende soorten frisdrank uitgedeeld. Koud dit keer, waardoor het gelijk een stuk beter smaakt. Na de frisdrank hoeven we ook niet lang te wachten voordat er een bord goede friet, een spies geit en wat tomaat worden afgeleverd. Ondanks dat we het niet verwachten, blijkt dat deze geit het kind zou kunnen zijn geweest van de geit van de vorige keer in het luxe restaurant. Het vlees is goed gekruid, en bovendien: een stuk minder taai.

Het duurt niet lang voordat ieders bordje leeg is, en de eersten het water in springen. Wiebe had zijn shirt al vroeg op de boot uitgedaan, en die springt er dus ook het eerste in.

Wat volgt is een relaxte middag aan het water. En groep besluit dat het wel lekker is om naar de overkant van de baai te gaan zwemmen (want ja, het meer is dermate groot dat er sprake is van meerdere baaien en landtongen). Jelle en Luuk hadden meerdere opblaasballen meegenomen om weg te geven, maar er nu nog even zelf mee spelen blijkt toch ook wel heel leuk. Terwijl er samen met de kinderen van Samuel wordt overgegooid, zien we ondertussen in de verte wat spartelende hoofdjes. De middag verloopt verder relaxed, een middag waar iedereen aan toe is.

Als rond 16:00 Pastor Joost zenuwachtige geluiden gaat maken en naar de lucht wijst, beslissen we vrij snel unaniniem dat het wel weer tijd is om terug te keren naar ons optrekje. Terwijl wij lekker lagen te zonnen is er vanachter de heuvel achter ons een grote grijszwarte wolk verschenen, en door een bui net als gisterenavond wil geen van ons lopen.

Net onderweg worden we al weer snel geconfronteerd met het Afrika van waar we tot nu toe twee weken hebben doorgebracht, en juist vandaag een dag voor hadden om bij te komen. Uit de bosjes langs de weg verschijnt een groepje kinderen van niet ouder dan 10 jaar, die verlegen en zachtjes zeggen “gif me my mone”. Waarschijnlijk niet eens wetende wat het betekent, maar aangeleerd dat als ze dat zeggen ze misschien wel iets krijgen. De strekking van de preek van Joost in Mwirute wordt hier gelijk duidelijk: ik het begin riep iedereen “kijk, een bananenboom!”, inmiddels lopen we vrij onverbaasd langs hen heen.

Na -droog- het pension weer bereikt te hebben trekt iedereen zich terug in zijn of haar kamer. Ik besluit een douche te nemen, en hoop op warm water. Dat is er namelijk al een week niet meer geweest. Wat volgt is een heerlijke doche, met inderdaad warm water. Tijdens het inzepen besluit ik het warme water te laten lopen (je weet immers niet of en wanneer de kraan leeg is) en zo een van de teiltjes die er staan te vullen. Gelukkig komt het niet zo ver, en na een bovengemiddeld lange douchetijd ga ik even genieten van mijn lekkere bed.

Om 17:50 word ik wakker van mijn wekker, omdat we om 18:00 de afgelopen week gaan nabespreken. Sinds het kamp is daar namelijk niet veel gelegenheid meer voor geweest. Iedereen vertelt zijn of haar indrukken, ervaringen, verhalen. Maar ook ergernissen zoals de dienst van 3,5 uur van gisteren worden niet verzwegen.

Rond 19:00 komt hetgeen waarvoor iedereen eigenlijk naar de eetzaal was gekomen, namelijk het eten. Patat (in grote getale, ze hebben geleerd van gisteren want toen was het vrij snel op), boontjes en: vis. Kleine sardientjes. Niet iedereen is er fan van (Wiebe vindt het vooral leuk om de oogjes te laten zien voordat hij ze op eet), maar aan het eind van de maaltijd heb ik een hele school vissen op. We spreken af dat we om 20:30 de spullen die we nog weg willen geven verzamelen in de eetzaal, zodat alles goed verdeeld kan worden.

Terwijl Joost, Conny en Gerrie de spullen en kleding verdelen, wordt de rest van de zaal omgetoverd tot Wakkerdam. De hele groep wil meespelen met Weerwolven (een spannend psychologisch groepsspel waarin niemand wordt gespaard en vertrouwen op de proef wordt gesteld, red.) Na drie potjes is het al half elf geweest, en dus gaan de eersten langzaam richting hun kamer. Ook ik besluit dat het tijd is om te gaan slapen. Na mijn tas grotendeels weer ingepakt te hebben, gaat het licht om kwart over elf uit. Morgen weer vroeg op.

Donderdag 4 augustus

Als Saskia, Lieke en ik (Shirley) opstaan, maken we ons klaar voor het ontbijt: toast, ei en thee (goh, verrassing). Daarna pakken we onze tassen en lopen we naar de parkeerplaats waar acht Rwandese jongeren op ons staan te wachten. Ze geven ons een echte ‘Rwandese hand’ en ze zeggen veel te moeilijke namen. We delen onze groep op in tweetallen en gaan vervolgens per tweetal met een van de jongeren mee. Mirthe en ik komen bij de veel te lieve Dolfin terecht (spreek uit als Darvin). We beginnen met praten en sindsdien zijn er geen stiltes meer gevallen. We hebben het gehad over onderwerpen als school, familie, toekomst, het dagelijkse leven, maar ook over dingen zoals make-up en vriendjes. We maken een wandeling van zo’n twintig minuten door de stad Kigali. We beginnen op een mooie geasfalteerde weg, maar hoe langer we onderweg zijn, hoe armer de mensen eruit gaan zien en hoe slechter de wegen worden. Op een gegeven moment komen we in een sloppenwijk terecht, waar we zo’n typisch beeld van de tv te zien kregen: zielig kijkende mensen, kleine krotjes en gescheurde kleding. We lopen door wat steegjes waar je de behoefte hebt  om je neus zo ver mogelijk dicht te knijpen door de nare geur die er hangt. Even later komen we op de markt waar de kraampjes ontzettend dicht op elkaar staan en de tafels doorbuigen van het gewicht wat er op de tafels ligt. Zodra we onze camera tevoorschijn halen om de mooie kleuren van de groenten vast te leggen, krijg je allerlei blikken naar je toe, maar vooral bedelende mensen die geld willen voor foto’s. We kopen wat groenten, lopen nóg wat verder en komen uiteindelijk aan bij het ‘huis’ van Dolfin. Het eerste wat je ziet is een ‘tuin’ met allerlei kookspullen. We worden meegenomen naar binnen, waar we een hokje aantreffen van ongeveer vijf bij twee. Er hangt een hele onpasselijke geur (een typische dode-hamstergeur). Ik zal het liefst gelijk naar buiten rennen, maar probeer me in te houden. Mirthe en ik krijgen een schort omgeknoopt en een mes in ons hand geduwd. We maken met z’n drieën wat eten voor de lunch klaar: aardappels, wortels, en tomaten. Dolfin’s moeder maakt ondertussen de rijst en het vlees verder af, omdat wij te veel gespreksstof hadden om door te gaan. Ze vraagt ons met name veel over HIV in Nederland en of wij gestraft worden in Nederland als we te vroeg zwanger raken. We proberen haar uit te leggen dat wij in Nederland hele andere dodelijke ziektes hebben en dat we (in de meeste gevallen) niet uit onze familie worden verbannen bij een vroege zwangerschap. Nadat Dolfin al haar foto’s uitgebreid aan ons heeft laten zien, komt ‘Jellinda’ (Jelle en Gerlinda), samen met Vincent een kijkje nemen in ons gezin. Ze komen precies op het juiste moment: etenstijd! Er stond allerlei eten voor ons klaar; wortels, erwten, aardappels, rijst en vlees. We eten ons misselijk aan de hoeveelheid eten die we opgeschept krijgen, denken we eindelijk klaar te zijn, krijgen we nog een banaan om mee af te sluiten. Help! Na het maken van de foto’s kwamen Thijmen en Roel naar het gezin en zijn we met z’n zessen onderweg gegaan naar ‘huis’. 78 stiekeme foto’s, 54 onaangename geurtjes en 922 keer toeteren later, zijn we weer thuis aangekomen. We hebben Dolfin nog cadeautjes gegeven, we hebben nog even onze laatste gesprekken afgemaakt en hebben vervolgens afscheid genomen van de veel te lieve Dolfin. Mirthe en ik hebben een superleuke, gezellige en indrukwekkende dag gehad!!

Omdat we in tweetallen uit elkaar gaan, beleven we allemaal iets anders. Zo ook ik (Jirre), en Hannah. Hieronder staat ons verslag:

Nadat we klaar zijn met ontbijten lopen we naar de parkeerplaats, waar de jeugd al op ons staat te wachten.

Wij gaan mee naar het huis van Erick. Onderweg vertelt hij ons dat hij later wil studeren aan de universiteit. Maar dan wel een universiteit in Amerika.

Na een lange (voor Rwandese begrepen korte) wandeling komen uit bij een hutje gemaakt van wat klei en takken. Hier wacht de rest van de familie op ons, en daarmee ook de buren.

Eerst worden we in -wat lijkt- de woonkamer (een hokje van drie bij vier meter) neergezet en krijgen we de beste twee stoelen die ze hebben aangereikt. Lydia, de 63-jarige moeder van Erick, vertelt ons dat ze al een hele tijd heeft uitgekeken naar onze komst. Omdat ze alleen Frans spreekt, gebruiken we Erick als tolk. Want hij spreekt wel goed Engels én Frans.

Dan gaan we naar buiten en begint het voorbereiden van de maaltijd. Ook hier hoeven we niet op de rand (zoals iedereen doet) te zitten, maar krijgen we een krukje getimmerd van oude planken aangereikt. Ik mag de uien gaan snijden, Hannah wordt een schort omgedaan en mag in de pan ‘beef’ gaan roeren. We raken aan de praat, en hebben het over wat wij in Nederland zoal eten. “Hoe vaak per week eten jullie vlees?”, vraagt Hannah, waarop geantwoord wordt: “Een keer per maand, want het is erg duur.” Ze vertellen ons dat het 2000 Rwandese Frank kost per kilo, omgerekend ongeveer €2,20.
Inmiddels zijn de uien gesneden, en mag ik aan het schrapen van de wortels beginnen. Na ruim een half uur schrapen probeer ik voorzichtig nogmaals te vragen of ik inmiddels al iets anders kan doen (het mes is toch wel erg scherp en de beweging niet al te veilig), maar er moet echter nog meer wortel bereid worden.

Dan uiteindelijk is het voldoende, en mogen Hannah en ik beginnen met het snijden van de aardappel. Eenmaal gesneden mogen we om de beurt ook een beetje aardappel in het vet leggen, verwarmd op houdvuur, en rustig roeren.

Ondertussen is een van de zussen van Erick, die mij hielp met de ui en wortel, begonnen met een priegelklusje waar ik nog steeds het nut nog niet van begrijp. Ze is onze namen gaan uitleggen met wortel op de ui. We vatten het maar op als een compliment.

Na ruim twee uur voorbereiding is het dan zo ver, we krijgen een teiltje om onze handen te wassen en gaan weer naar binnen (want iedereen kookt hier buiten), waar langzaam alle pannen worden verzameld.
Lydia vraagt of Hannah wil beginnen, die daarop verschrikt naar mij kijkt. Nadat ik een stotterend Engels gebed heb uitgesproken krijgen we een bord en vork (want een mes bij het eten is zeldzaam hier) en mogen we beginnen. Uit beleefdheid neem ik toch maar wat van de ui en wortel, maar rouwe ui blijkt kort daarna niet super lekker te zijn…

Na weer een (te) groot bord op te hebben met hetgeen we al de hele week twee keer per dag eten bedanken we Lydia overdreven en proberen nog wat te praten. Uit de twee posters met daarop de familie Obama in de woonkamer blijkt Ericks voorliefde voor Amerika duidelijk. We wisselen onze e-mailadressen en namen voor Facebook uit en vertellen nog wat over Nederland.

We maken nog een foto met Erick en zijn moeder Lydia waarna we weer terug naar ‘huis’, Isano, lopen. Hier heeft de rest zich al weer verzameld en nemen we afscheid van alle jongeren. We geven ze nog wat cadeautjes, waarna ze weer vertrekken naar hun thuis.

Om 17:00 komen we als groep samen om de dag te bespreken, waarbij we ieders ervaringen horen over wat ze die middag mee hebben gemaakt. Na de bespreking gaan we al vrij snel eten, met het vaste menu. Rijst, aardappel, sperziebonen/doperwten en rundvlees in combinatie met een flesje Fanta in smaken die ze alleen hier kennen.

Daarna hebben we een vrije avond, waarin iedereen even kan doen waar hij of zij zin in heeft. Echter met een beperking, want ook vanavond komt er weer geen water uit de kraan. En dus is douchen niet mogelijk, hopelijk kan dat morgen weer.